Τα πρόωρα βρέφη θα αναπτυχθούν φυσιολογικά;
Ένας από τους φόβους των γονιών μπροστά σε ένα πρόωρα γεννημένο βρέφος είναι το αν θα υπάρξουν επιπτώσεις μετά τη γέννηση. «Θα έχει το μωρό μου σημάδια, κατάλοιπα, ψυχικά τραύματα από αυτόν τον πρόωρο τοκετό»;
Ακόμα κι αν το ερώτημα δεν τίθεται για την πλειονότητα των πρόωρων που έχουν μια φυσιολογική ψυχοκινητική ανάπτυξη, μπορεί να τεθεί στην περίπτωση εκείνων που γεννιούνται πολύ πρόωρα (δηλαδή προτού συμπληρωθούν 7 μήνες κύησης): αυτά τα μωρά έχουν περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν για πολύ καιρό «ίχνη» από τον πρόωρο τοκετό.
Η πρόωρη γέννα όντως ενέχει συγκεκριμένους κινδύνους, κυρίως σε ό,τι αφορά το αναπνευστικό σύστημα και τη λειτουργία του εγκεφάλου του βρέφους.
Πράγματι, σε περιπτώσεις μωρών που ζυγίζουν περίπου 1 κιλό, κάποιες φορές στη διάρκεια ενός πρόωρου τοκετού μπορούν να καταστραφούν εγκεφαλικά κύτταρα. Υπάρχει κίνδυνος κινητικής ή αναπτυξιακής βλάβης, σε σχέση με τον συντονισμό κινήσεων, την όραση ή ακόμα και την εκφορά του λόγου ή την ικανότητα της ακοής. Μη διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν ειδικό αν αυτά τα προβλήματα δεν εξαλείφονται με το πέρασμα του χρόνου: το σημαντικό είναι αυτά να εντοπιστούν έγκαιρα, έτσι ώστε να είναι εφικτή μια ενδεδειγμένη και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Όσο πιο άμεση είναι η αντίδραση, τόσο λιγότερο αισθητά θα γίνουν τα επακόλουθα του πρόωρου τοκετού.
Μωρά πιο εύθραυστα
Υπάρχει ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα πρόωρα βρέφη χαίρουν τέτοιας φροντίδας και προσοχής μετά τη γέννησή τους εκ μέρους των γονιών και του ιατρικού προσωπικού: είναι λιγότερο ανθεκτικά απ’ ό,τι τα μωρά που γεννιούνται όταν έχει ολοκληρωθεί φυσιολογικά η κύηση. Η αιτία αυτής της «ευθραυστότητας» προέρχεται συχνά από τα αντισώματα: ένα πρόωρο βρέφος δεν είχε τον απαιτούμενο χρόνο για να συγκεντρώσει ένα απόθεμα αντισωμάτων, αρκετών ώστε να καταπολεμήσει όλες τις επιθέσεις που δέχεται τους πρώτους μήνες της ζωής του. Κινδυνεύει άρα να αρρωστήσει πιο συχνά και οι αναπνευστικές του οδοί μπορούν να μολυνθούν. Θα χρειαστεί λοιπόν, όσο «χτίζεται» αυτή η προστατευτική μπάρα αντισωμάτων, να κρατάτε το μωρό σας μακριά από τις πιο επικίνδυνες πηγές μόλυνσης, όπως π.χ. τα καταστήματα και τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Υπάρχουν επίσης κίνδυνοι εγκεφαλικών βλαβών: μια μελέτη που αφορούσε παιδιά που γεννήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 (2.382 παιδιά που είχαν γεννηθεί πολύ πρόωρα) δείχνει ότι το 40% αυτών των πολύ πρόωρων βρεφών πάσχουν από κινητική, αισθητηριακή ή γνωστική ανεπάρκεια στην ηλικία των 5 ετών. Μερικές φορές, οι επιπτώσεις του τοκετού συνεχίζουν να είναι αισθητές σε αυτά τα πρόωρα παιδιά μερικά χρόνια μετά. Το 14% των περιπτώσεων των πολύ πρόωρα γεννημένων (δηλ. των παιδιών που γεννιούνται πριν να ολοκληρωθούν 33 εβδομάδες κύησης) και στο 22% εκείνων που γεννιούνται μεταξύ των 24 και 28 εβδομάδων κύησης εμφανίζουν μια σταθερά σοβαρή αναπηρία.
Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας!
Μπορεί αυτοί οι αριθμοί να είναι ανησυχητικοί, αλλά πρέπει να τους μετριάσουμε, καθώς αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα της θεραπείας των πρόωρων στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Από τότε έχει σημειωθεί πρόοδος σχετικά με την αντιμετώπιση της προωρότητας. «Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά που γεννιούνται μεταξύ των 35 και 37 εβδομάδων κύησης ανακτούν τις δυνάμεις τους σε ψυχοκινητικό επίπεδο μέσα σε δύο χρόνια, ενώ τα πολύ πρόωρα μετά από πέντε χρόνια», μας καθησυχάζει ο Δρ. Eric Boudot de la Motte, παιδίατρος. «Και στο 85% των περιπτώσεων, αυτή η ανάκτηση των δυνάμεων των πρόωρα γεννημένων παιδιών είναι καθολική, χωρίς κινητικά ή νευρολογικά προβλήματα». Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε άδικα ή να επικεντρώνεστε στις ενδεχόμενες επιπτώσεις που θα μπορούσαν να υπάρξουν για το παιδί: στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μετά από 5 χρόνια οποιοδήποτε κατάλοιπο θα έχει εξαφανιστεί!
Οι σχέσεις γονιών και πρόωρου βρέφους
Μετά τη γέννηση ενός πρόωρου βρέφους, πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς θα καταφέρουν να αποκτήσουν μια φυσιολογική σχέση μαζί του. Υπερπροστατευτικότητα, αποστασιοποίηση, … Η πρόωρη γέννηση ενός μωρού αποτελεί συχνά μια δύσκολη στιγμή για τους γονείς: μια φυσιολογική σχέση γονιού-παιδιού δεν είναι πάντα τόσο εύκολο να δημιουργηθεί και χρειάζεται κάποιες φορές να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος των γονιών.
Οι πρώτες μέρες
Οι πρώτες μέρες (ιδιαίτερα για τα πολύ πρόωρα μωρά), όταν το παιδί βρίσκεται στη μονάδα εντατικής παρακολούθησης, είναι η πιο δύσκολη περίοδος. Ένας λόγος παραπάνω για τη μαμά, που είναι σωματικά κουρασμένη από τον τοκετό και ψυχικά ευάλωτη από τον αποχωρισμό του μωρού της. Συχνά είναι δύσκολο να αποκτήσετε επαφή με το μωρό σας εν μέσω όλων αυτών των μηχανημάτων ανάνηψης, της θερμοκοιτίδας και του αποστειρωμένου περιβάλλοντος του μαιευτηρίου. Και γίνεται ακόμα δυσκολότερο όταν επιστρέφετε το βράδυ σπίτι σας χωρίς το παιδί σας, αφού αυτό μένει πίσω, στο νοσοκομείο. Πείτε στον εαυτό σας ότι αυτό γίνεται για το καλό του, για να προστατευτεί (εφόσον το ανοσοποιητικό του σύστημα δε λειτουργεί ακόμα κανονικά, θα πρέπει να προστατευτεί από τον εξωτερικό χώρο).
Μη χάνετε το κουράγιο σας: μόλις το μωρό περάσει από την ανάνηψη στην εντατική φροντίδα, μπορείτε να αποκτήσετε επαφή μαζί του. Μπορείτε πλέον να το πάρετε αγκαλιά, να το χαϊδέψετε, να του μιλήσετε, να το αλλάξετε.
Παρ’ όλα αυτά, ίσως αισθανθείτε απογοητευμένοι από μια φαινομενική έλλειψη αντίδρασης από την πλευρά του μωρού: στην πραγματικότητα προστατεύεται από τα υπερβολικά αιτήματά σας.
Οι υπηρεσίες περιγεννητικής περιόδου
Στις υπηρεσίες περιγεννητικής περιόδου, οι ομάδες βοηθούν τους γονείς να γνωρίσουν το μωρό τους και να αναπτύξουν μια σχέση μαζί του. Μη διστάσετε να τους μιλήστε και να ζητήσετε τη βοήθειά τους: στη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου, οι ομάδες αυτές θα σας βοηθήσουν να «χτίσετε» μία αληθινή σχέση με το πρόωρα γεννημένο μωρό σας. […] Υπάρχουν επίσης πολυάριθμα φόρουμ, στα οποία θα μπορέσετε να αντιπαραβάλλετε τις εμπειρίες και τα συναισθήματά σας με εκείνα των υπολοίπων. Θα μπορέσετε να βρείτε σε αυτά στήριξη ή απαντήσεις στα ερωτήματά σας…
«Κάθε ιστορία είναι ξεχωριστή, μας λέει η Lélia Castro de Souza, ψυχολόγος στο νοσοκομείο Saint Vincent de Paul, και θα πρέπει να εξετάζεται ατομικά. Αλλά είναι πάντα πολύ δύσκολο να βιώνεις την περίοδο του αποχωρισμού από το μωρό σου. Είναι σκληρό να επιστρέφεις σε ένα άδειο σπίτι… Και είναι ακόμα πιο σημαντικό να σκεφτούμε να ζητήσουμε βοήθεια από τον ψυχολόγο της υπηρεσίας.»
Η μέθοδος Καγκουρό
Πολλά νοσοκομεία εφαρμόζουν τη «μέθοδο Καγκουρό». Πρόκειται για μία μέθοδο που εφαρμόστηκε πρώτη φορά τη δεκαετία του ’80 και η οποία επιτρέπει την άμεση επαφή του μωρού με το σώμα της μητέρας ή του πατέρα του χάρη σ’ έναν μάρσιπο. Με αυτόν τον τρόπο, το μωρό, στα ζεστά και ασφαλές, «ακουμπά» τον καρδιακό του ρυθμό πάνω σε εκείνον του γονιού του. Είναι πιο ήρεμο, πιο καθησυχασμένο, κοιμάται καλύτερα, επιτυγχάνεται πιο εύκολα η εγκεφαλική του ανάπτυξη. Όσο για τους γονείς, καθησυχασμένοι στον ρόλο τους, όντας σε στενή σωματική επαφή με το μωρό τους, ξεπερνούν ευκολότερα τη δοκιμασία και καταφέρνουν συχνά με αυτόν τον τρόπο να επανακτήσουν μια σχέση με το παιδί τους.
Πάνω απ’όλα γονείς
Το να είναι κανείς γονιός ενός πρόωρου μωρού αποτελεί μια δύσκολη εμπειρία –επίπονη κάποιες φορές-, αλλά πάντοτε είναι πηγή ευτυχίας και ψυχικού πλούτου. Αυτή η γεμάτη συγκινήσεις περιπέτεια θα μπορέσει να δημιουργήσει πολύ δυνατούς δεσμούς ανάμεσα στους γονείς και το πρόωρο παιδί, ακόμα και μακροπρόθεσμα.
Η μαρτυρία της Alix, 37 ετών
«Η ομάδα του νοσοκομείου μάς ενημέρωσε αμέσως: μπορούσαμε, αν το επιθυμούσαμε, να εφαρμόσουμε τη μέθοδο «καγκουρό». Συμφωνήσαμε αμέσως… Ευτυχώς! Είναι υπέροχη αυτή η σωματική επαφή με το μωρό μας. Ο σύζυγός μου τη βίωσε όπως εγώ: είχαμε την εντύπωση ότι συμμετείχαμε πραγματικά στην ανάπτυξη της Soizic. Είναι οκτώ μηνών, είναι καλά, αλλά θα συνεχίσουμε να κάνουμε τα καγκουρό. Αυτό την ηρεμεί, την ησυχάζει… το ίδιο κι εμάς.
Από την Christilla Pellé-Douël, δημοσιογράφο – συγγραφέα, σε συνεργασία με τη Lélia Castro de Souza, ψυχολόγο στο νοσοκομείο Saint Vincent de Paul, τον καθηγητή Alexandre Lapillone, παιδίατρο στο Saint Vincent de Paul και τον Δρα Eric Boudot de la Motte, παιδίατρο
Πηγή: www.aufeminin.com
Μετάφραση – Επιμέλεια: Κυριακή Κάσση (Εκπαιδευτικός-Μεταφράστρια)
