1/5
Τι είναι η ναρκισσιστική διαστροφή;
Μικρές φράσεις που «σκοτώνουν», ενοχοποίηση, υποτίμηση… κάποιες σχέσεις είναι τοξικές και μερικές φορές τόσο ύπουλες που δεν αντιλαμβανόμαστε τον βαθμό νοσηρότητας και επικινδυνότητάς τους. Παρ’ όλα αυτά, αν η παραπάνω περιγραφή σάς θυμίζει τη δική σας σχέση, τότε μάλλον έχετε πέσει θύμα κάποιου που πάσχει από αυτό που ονομάζουμε «ναρκισσιστική διαταραχή». Τι είναι αυτό; Πώς να το εντοπίσουμε; Και κυρίως πώς να απεμπλακούμε; Όλοι έχουμε κάποιον στο περιβάλλον μας που έχει υπάρξει θύμα μιας τέτοιας σχέσης. Ο Jean–Charles Bouchoux* δίνει κάποια «εργαλεία» που θα μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε και κυρίως να αποφύγουμε αυτούς τους χειριστικούς τύπους, που είναι δυστυχώς πολύ περισσότεροι απ’ ό,τι πιστεύουμε […].
Το άτομο που πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή (άνδρας ή γυναίκα) έχει πρόβλημα με την αυτοεικόνα του. Δεν αγαπάει τον εαυτό του και για να επιβιώσει θα προβάλλει την αυτοεικόνα του πάνω στον άλλο μειώνοντάς τον και κάνοντάς τον να νιώθει ένοχος για τα ελαττώματά του. Αυτό το άτομο μπορεί να είναι ο σύντροφός σας, ο φίλος σας, ο συνάδελφός σας ή ακόμα και κάποιος από την οικογένειά σας. Όπως και να ’χει, πρόκειται για κάποιον με τον οποίο διατηρείτε στενή σχέση και ο οποίος σας χειραγωγεί, σας κάνει κακό, και από τον οποίο δεν μπορείτε να απαλλαγείτε. Έχει καταφέρει να σας πείσει ότι εσείς ήσασταν υπεύθυνος για όλα όσα σας κατηγορούσε. Το άτομο που πάσχει από ναρκισσιστική διαστροφή είναι ένας άρρωστος που, μέσω προβολικών φαινομένων**, θα επιχειρήσει να κάνει τον άλλο να νιώσει άρρωστος αντί για τον ίδιο.
2/5
Πώς θα καταλάβουμε ότι κάποιος πάσχει από ναρκισσιστική διαστροφή;
Συχνά, τα άτομα που πάσχουν από ναρκισσιστική διαστροφή «αγγίζουν» την τελειότητα. Στην αρχή, είναι γοητευτικά και σιγά σιγά αρχίζουν να σας κάνουν να νιώθετε μειονεκτικά και ενοχικά. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτών των ατόμων είναι η παράδοξη στάση τους. Έχουν δύο διαφορετικούς τρόπους λειτουργίας, ανάλογα με το κοινό που έχουν απέναντί τους: είναι εξωστρεφείς και ευχάριστοι όταν βρίσκονται με κόσμο και μεταμορφώνονται σε πραγματικούς δημίους όταν βρίσκονται μόνοι μαζί σας. Συχνά, το άτομο που πάσχει από τη συγκεκριμένη διαστροφή στην αρχή χρησιμοποιεί τη γοητεία του για να αποπλανήσει («Σε αγαπάω, είσαι τόσο καλός/-ή…») και στη συνέχεια αρχίζει να μειώνει συστηματικά τον άλλο («Είσαι ένα τίποτα, μου δηλητηριάζεις τη ζωή…»). Έτσι, το θύμα χαλαρώνει την άμυνά του και πλήττεται ακόμα περισσότερο από την απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του. Το άτομο που πάσχει από ναρκισσιστική διαστροφή είναι εγωκεντρικό και απαιτεί από τον άλλο την τελειότητα. Μπορεί να είναι ψεύτης, συχνά πολύ ζηλιάρης και άπιστος, και δεν αντέχει την κριτική. Κάποιες χαρακτηριστικές φράσεις που μπορεί να ακούσετε από ένα τέτοιο άτομο: «Εξαιτίας σου αρρώστησα», «Εσύ φταις», «Είσαι γεμάτος κακία»…
3/5
Θα μπορούσαμε να σκιαγραφήσουμε ένα συγκεκριμένο προφίλ των θυμάτων των ατόμων που πάσχουν από ναρκισσιστική διαστροφή;
Σε γενικές γραμμές, τα θύματα είναι γενναιόδωρα, ειλικρινή, αξιαγάπητα, «ανοιχτά» στους άλλους, δείχνουν συχνά μία αφέλεια και δεν έχουν αυτοπεποίθηση. Όλοι μπορούν να βρεθούν στη θέση του θύματος, αλλά το ερώτημα είναι γιατί κάποιος παραμένει σε αυτή τη θέση; Γιατί επιτρέπουμε σε κάποιον να μας φέρεται έτσι; Η απάντηση δίνεται μόνο αφού κάποιος απεμπλακεί και απαλλαγεί από αυτή τη σχέση.
4/5
Γιατί να ανεχόμαστε όσους πάσχουν από ναρκισσιστική διαταραχή;
Το κομβικό σημείο του προβλήματος είναι ότι τα άτομα αυτά βρίσκουν πάντα έναν καλό λόγο ή μια καλή δικαιολογία για να σας μιλήσουν άσχημα ή να σας μειώσουν. Δεν αναρωτιούνται ποτέ αν έφταιξαν σε κάτι, δε γνωρίζουν τι σημαίνει ενοχή και έχουν καταφέρει να σας πείσουν ότι εσείς φταίτε. «Το παίζουν» θύματα και μπορεί ακόμα και να γίνουν εξυπηρετικοί και αξιολάτρευτοι, αν αυτό τους βοηθάει να πετύχουν τους στόχους του. Είναι άρα δύσκολο για κάποιον να αποστασιοποιηθεί και να πει ότι δεν αξίζει μια τέτοια συμπεριφορά. Κι όμως, το καλύτερο δώρο που θα μπορούσατε να τους κάνετε είναι να τους εγκαταλείψετε.
5/5
Πώς να απαλλαγούμε από ένα άτομο που πάσχει από ναρκισσιστική διαστροφή;
Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να εντοπίσετε την «τοξικότητα» αυτής της σχέσης και να συνειδητοποιήσετε ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. Δεν έχει καμιά σημασία η στάση που θα υιοθετήσετε, μιας και το άλλο άτομο θα βρίσκει πάντα τρόπο να τη στρέφει εναντίον σας. Με το που θα το αντιληφθείτε, αυτό που θα πρέπει να κάνετε στη συνέχεια είναι να απομακρυνθείτε, ούτως ώστε επιτέλους να αυτοπροστατευτείτε.
Ξεκινήστε με το να θέσετε το άτομο αυτό προ των ευθυνών του. Αντί να προσπαθήσετε να δικαιολογηθείτε, όταν αρχίσει να σας επιρρίπτει την ευθύνη, ρωτήστε τον ποιος νομίζει ότι είναι για να σας κρίνει. Όταν θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι «έχουν πέσει οι μάσκες», θα κλονιστεί. Αυτό μπορεί να πάρει καιρό, εφόσον το άτομο που πάσχει από μια τέτοιου είδους διαστροφή δε θα σας αφήσει εύκολα να φύγετε. Αν ως θύμα έχετε χάσει τις σταθερές σας, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό (ψυχίατρο, δικηγόρο κτλ.). Ο μόνος τρόπος για να απεμπλακείτε από αυτή την κατάσταση είναι να κόψετε μια και καλή κάθε επαφή, αλλάζοντας αριθμό τηλεφώνου, e-mail κτλ., ώστε να μπορέσετε να ανακτήσετε μια καλή αυτοεικόνα και να συνειδητοποιήσετε ότι σε καμιά περίπτωση δεν αξίζει να υφίστασθε μια τέτοια συμπεριφορά.
Είναι αναγκαίο να σταματήσουμε να θέλουμε να κατανοήσουμε το άτομο που πάσχει από ναρκισσιστική διαστροφή ή να προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τη συμπεριφορά του.
Τέλος, είναι απαραίτητο να αποκαταστήσουμε τις σχέσεις με τους οικείους μας. Είναι σίγουρο ότι το άτομο που πάσχει από αυτή τη διαστροφή θα σας έχει απομονώσει από τον περίγυρό σας, για να πετύχει έτσι έναν μεγαλύτερο έλεγχο πάνω σας. Το να ξαναφτιάξετε τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους που σας νοιάζονται θα σας βοηθήσει σημαντικά να αυξήσετε την αυτοεκτίμησή σας.
Η συνέντευξη δόθηκε στην Claire Schneider (Συντάκτρια Marie Claire)
______________________________________________________________________
*Γάλλος ψυχαναλυτής και συγγραφέας (Σ.τ.Μ)
**Ψυχαναλυτικός όρος που αναφέρεται στη λειτουργία κατά την οποία το υποκείμενο αποβάλλει από τον εαυτό του και αποδίδει σε κάτι/καποιον άλλο (πρόσωπο ή πράγμα) ιδιότητες, συναισθήματα, επιθυμίες […] που παραγνωρίζει ή αρνείται ως δικά του. Πρόκειται για έναν μηχανισμό άμυνας […] που εντοπίζεται κυρίως σε περιπτώσεις παράνοιας, αλλά και σε «φυσιολογικούς» τρόπους σκέψης, όπως η προκατάληψη. [Vocabulaire de la Psychanalyse – J. Laplanche – J.-B. Pontalis (PUF)] (Σ.τ.Μ)
______________________________________________________________________
Πηγή: www.marieclaire.fr
Μετάφραση – Επιμέλεια: Κυριακή Κάσση (Εκπαιδευτικός – Μεταφράστρια)
