ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ ΤΗ ΝΟΣΟ
Αντίθετα με τη βουλιμία, την οποία μπορεί κανείς να κρύψει, η ανορεξία είναι εμφανής και μάλιστα προκαλεί εντύπωση… Εδώ και χρόνια το θέμα αυτό προβάλλεται κατά κόρον από τα ΜΜΕ και όλοι μας έχουμε κατά νου τις εικόνες αυτών των έφηβων κοριτσιών που, αρνούμενες με βίαιο τρόπο να τραφούν, καταλήγουν ν’ αποκτήσουν ένα σώμα σκελετωμένο. Το να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα και να τα αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατό συντομότερα μας επιτρέπει να αποφύγουμε μια ιλιγγιώδη εξέλιξη της ασθένειας, που συχνά μετατρέπεται σε κόλαση.
Από κλινική άποψη τα συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας εντοπίζονται εύκολα. Παρατηρείται καταρχήν απώλεια σωματικού βάρους που μπορεί να φτάσει το 15% ή 20% του αρχικού. Ένα νεαρό κορίτσι 55 κιλών μπορεί να χάσει 8 ή περισσότερα κιλά. Προφανώς αυτό δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αρκούν όμως μερικές μόλις εβδομάδες για να αδυνατίσει ένα σώμα που δεν τρέφεται επαρκώς.
Όσο περισσότερο αδυνατίζει, τόσο καλύτερα αισθάνεται
Η έφηβη τρώει λιγότερο, αποφεύγει το οικογενειακό τραπέζι, παραλείπει γεύματα, αρνείται να καταναλώσει ορισμένες πολύ βαριές για το στομάχι τροφές ή εκείνες που θεωρεί αηδιαστικές. Μία συμπεριφορά που μέχρις ενός σημείου δεν παρουσιάζει τίποτα το παθολογικό, αφού ήδη γνωρίζουμε ότι πάνω από το 40% των έφηβων κοριτσιών πασχίζουν να διατηρήσουν ή ν’ αποκτήσουν το ιδανικό «σύμφωνα με τις ίδιες» βάρος. Εξάλλου, το αδυνάτισμα αντιμετωπίζεται θετικά από τον κοινωνικό περίγυρο και προκαλεί τον θαυμασμό και ενθαρρυντικά σχόλια. Τα πρώτα κιλά χάνονται λοιπόν μέσα σε ένα γενικότερο θετικό κλίμα. Η ικανότητα να μετριάζει την όρεξή της και ο έλεγχος του σώματός της καλλιεργούν στην έφηβη ένα αίσθημα δύναμης και ευεξίας. Όσο περισσότερο αδυνατίζει, τόσο καλύτερα αισθάνεται.
Κοριτσάκι-πρότυπο…
Ένα άλλο βασικό σύμπτωμα της νευρικής ανορεξίας -άμεση συνέπεια του πρώτου- αποτελεί η διακοπή της έμμηνης ρύσης (αμηνόρροια). Και αν σε ορισμένες περιπτώσεις τα κορίτσια που πάσχουν από ανορεξία δε μιλούν γι’ αυτό το θέμα, σε άλλες το συζητούν χωρίς απαραίτητα να το συνδέουν με τον περιορισμό του φαγητού. Στην περίπτωση που η απώλεια βάρους συνδέεται με μια αμηνόρροια, δεν αργεί να γίνει διάγνωση της νευρικής ανορεξίας. Υπάρχουν και άλλες συμπεριφορές με αρκετά συμπτώματα, οι οποίες συνδέονται άμεσα με την ανορεξία. Η έφηβη, τυπικό δείγμα κοριτσιού-πρότυπο, αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στις σπουδές της και γενικότερα σε ό,τι άπτεται της διανόησης. Θλιμμένη και ευέξαπτη συχνά, αποεπενδύει συναισθηματικά από τις όποιες σχέσεις της και προτιμά την απομόνωση από την αναστάτωση που προκαλούν τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα. Άλλωστε, βρίσκει κι άλλους τρόπους για να ελέγξει το βάρος της: καθαρτικά ή διουρητικά φάρμακα, έντονη αθλητική δραστηριότητα ή ακόμα και προκαλούμενους εμετούς. Δε θα πρέπει επίσης να παραβλεφθεί το γεγονός ότι το 50% των ανορεξικών αντιμετωπίζουν κρίσεις βουλιμίας.
Μην υποτιμάτε το πρόβλημα !
Κι όμως, παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα είναι εμφανή, η ανορεξία σπάνια εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται θεραπευτικά όσο αυτή βρίσκεται στο αρχικό στάδιο. Συχνά περνάνε δύο ή τρία χρόνια πριν την πρώτη ιατρική εξέταση. Δεν πρέπει να περιμένουμε από την έφηβη να κρούσει εκείνη πρώτη τον κώδωνα του κινδύνου, εφόσον αρνείται να παραδεχτεί την παθολογική της κατάσταση. Δε συνειδητοποιεί ότι είναι άρρωστη: η απώλεια βάρους, η οποία αποτελεί ένδειξη της διαταραχής της, δεν την ανησυχεί καθόλου· το αντίθετο μάλιστα… Όσο για την οικογένεια, τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα των συμπτωμάτων και προσπαθεί να μειώσει τη σοβαρότητά τους ελπίζοντας ότι με τον καιρό θα εξαφανιστούν. Κι όμως, η ανορεξία δεν εξαφανίζεται από μόνη της, χωρίς θεραπευτική αγωγή που αφορά τόσο την έφηβη όσο και τους γονείς της. Κι αυτό κρίνεται απαραίτητο επειδή η τροφή δεν καλύπτει μόνο μια φυσιολογική αλλά και μια βαθιά συναισθηματική ανάγκη· πράγμα το οποίο εξηγεί το γιατί είναι βαθιά συγκρουσιακή. Γι’ αυτό τον λόγο η ανορεξία όχι μόνο φέρνει στην επιφάνεια συγκρούσεις και οικογενειακές δυσλειτουργίες, αλλά επίσης μεταβάλλει τη «φυσιολογική» λειτουργία της ζωής της οικογένειας, της οποίας η προσοχή είναι επικεντρωμένη στο μέλος που αρνείται να τραφεί.
Πραγματικό ναρκωτικό
Όποιες κι αν είναι οι αντιδράσεις τους, οι γονείς παρακολουθούν συχνά ανήμποροι την εξέλιξη της νόσου. Όμως όσο περισσότερο εγκαθίσταται η νόσος, τόσο περισσότερο ενισχύεται και δυσκολεύει έτσι η πορεία προς τη θεραπεία. Η νευρική ανορεξία μοιάζει με πραγματικό ναρκωτικό που σιγά σιγά δεν αφήνει χώρο για τίποτε άλλο, μιας και όλη η ζωή περιστρέφεται γύρω από τον εθισμό. «Η ανορεξία είναι η ζωή μου, η καλύτερή μου φίλη, ακόμα και η ερωμένη μου. Το ότι με σκοτώνει αργά είναι αμελητέο μπροστά στα οφέλη που μου προσφέρει βραχυπρόθεσμα», υποστηρίζει η Ναταλί, ανορεξική εδώ και 30 χρόνια. Το 10% των ανορεξικών πεθαίνει εξαιτίας της ασθένειάς του και αυτό αποδεικνύει πόσο κρίσιμη μπορεί να γίνει η διαταραχή αυτή. Ένας ανησυχητικός αριθμός που δεν πρέπει όμως να αφήνει αμφιβολίες για τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει μια θεραπευτική αγωγή: μετά από περίπου 4 χρόνια παρακολούθησης, το 75% των ασθενών δεν εμφανίζουν πια κανένα σύμπτωμα της νόσου. Όσο περισσότερο πρώιμη είναι η ιατρική παρέμβαση, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες τα αποτελέσματα να είναι θετικά. Γι’ αυτόν το λόγο, απέναντι σε μια έφηβη που χάνει όλο και περισσότερο βάρος και δεν έχει πια περίοδο, δε θα πρέπει να διστάζουμε να συμβουλευτούμε έναν γιατρό που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές.
Hélène Huret (Συντάκτρια www.doctissimo.fr) σε συνεργασία με τον Δρα Corcos, παιδοψυχίατρο του Αλληλασφαλιστικού Ινστιτούτου Montsouris (Παρίσι)
Πηγή: www.doctissimo.fr
Μετάφραση: Κυριακή Κάσση
