Έναρξη σχολικής χρονιάς
Τα χρόνια του δημοτικού:
με αίσθημα ασφάλειας ή απογοήτευσης;
Η εισαγωγή στο δημοτικό αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο σε ό, τι αφορά τον αποχωρισμό γονιού-παιδιού. Για να συγκεντρωθεί στα μαθήματά του και να αναπτύξει την αυτονομία του, το παιδί πρέπει να αισθάνεται ασφάλεια μέσα σε αυτό το εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ σπιτιού και σχολείου
Η έλλειψη στόχου στο σχολείο αποτελεί την κυριότερη αιτία για να χάσουν τα παιδιά το ενδιαφέρον τους και, έτσι, να αισθάνονται ότι αυτό που μαθαίνουν δεν τα αφορά. Το φαινόμενο αυτό εντείνεται με τη μετάβασή τους στο γυμνάσιο, αλλά εδραιώνεται στο δημοτικό. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, γονείς και εκπαιδευτικοί θα πρέπει να φροντίζουν ώστε να δημιουργούν γέφυρες μεταξύ του σχολείου και του σπιτιού, μεταξύ των σχολικών μαθημάτων και της καθημερινής ζωής. Αυτές οι γέφυρες βοηθούν τον μαθητή να δίνει νόημα σε σκόρπιες γνώσεις. Παρασκευάζοντας π.χ. ένα γλυκό μπορούν να μελετήσουν με παιχνιδιάρικο τρόπο την έννοια του πολλαπλασιασμού, ή κάνοντας μια βόλτα στη φύση μπορούν να εξερευνήσουν τον κόσμο των εντόμων. Έτσι, μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, το παιδί αισθάνεται ασφάλεια, κεντρίζεται η περιέργειά του και το συναίσθημά του βρίσκει τη θέση του στο πλαίσιο της εκμάθησης. Αν αγαπάει τη γλώσσα και απομνημονεύει τις κλίσεις των ρημάτων, αυτό συμβαίνει πιθανότατα επειδή η γιαγιά του του αφηγείται ιστορίες…
Η έννοια της ευχαρίστησης δομείται μέσω του παραδείγματος και του μοιράσματος. Γι’ αυτόν το λόγο αυτού του είδους η μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών επιτυγχάνεται περισσότερο μέσω του «κάνω κάτι μαζί με κάποιον», «είμαι μαζί με κάποιον», παρά μέσω ατέρμονων συζητήσεων. Και ακόμα κι αν το παιδί γκρινιάζει όταν πάει στο μουσείο, αξίζει τον κόπο να επιμείνετε, αφού κατά βάθος το αποζητάει. Έχει ανάγκη να το οδηγήσει ο ενήλικας στην ανακάλυψη νέων «εδαφών». Και η ανάγνωση περιοδικών ποικίλης ύλης που απευθύνονται σε άτομα της ηλικίας του μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Να φέρουμε το παιδί αντιμέτωπο με το αίσθημα της απογοήτευσης
Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μαθαίνει το παιδί στη διάρκεια της φοίτησής του στο δημοτικό είναι η απόκτηση αυτονομίας. Αυτό προϋποθέτει να είμαστε δίπλα στο παιδί και παράλληλα να σεβόμαστε τα στάδια της ανάπτυξής του. Αλλά κυρίως πρέπει το ίδιο το παιδί να θέλει πολύ κάτι τέτοιο!
Η συνεχής παρουσία μιας οθόνης (Η/Υ, τηλεόρασης κτλ.) και το ότι έχει συνηθίσει στην έννοια της «κατανάλωσης» ευνοούν την παθητικότητα και την επιδίωξη της άμεσης ικανοποίησης. Η έλλειψη υπομονής σε περίπτωση απογοήτευσης δεν μπορεί να συμβαδίσει με την προσπάθεια που απαιτείται στο πλαίσιο της διαδικασίας της μάθησης. Οι γονείς θα πρέπει από πολύ νωρίς να περιορίσουν τη χρήση της οθόνης και να μη σπεύδουν να ικανοποιήσουν τα αιτήματα του παιδιού τους νομίζοντας ότι έτσι του δημιουργούν την επιθυμία να κινητοποιηθεί. Μπορούν επίσης να αναβάλουν την αγορά ενός παιχνιδιού ή σε περίπτωση αποτυχίας του παιδιού να μην «αναλαμβάνουν δράση» αντί για εκείνο, ούτε να του προτείνουν χίλιες δυο δραστηριότητες όταν το βλέπουν να βαριέται. Τέλος, μπορούν να το μάθουν να δουλεύει όλο και πιο συχνά μόνο του, όντας πάντα πρόθυμοι να το ακούσουν σε περίπτωση που αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία. Αντί π.χ. να συγκεντρώνουν οι ίδιοι όλο το απαραίτητο για την εργασία του υλικό, είναι προτιμότερο να του υποδεικνύουν πού και πώς να το αναζητήσει. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν ένα ενδεχομένως ατελές αποτέλεσμα…
Να φροντίσουμε ώστε το παιδί να αναπτύξει τους 4 τύπους αυτοπεποίθησης
Το να μαθαίνουμε προϋποθέτει να αναλαμβάνουμε ρίσκα: να μην κατανοούμε κάτι, να κάνουμε λάθη, να μας κοροϊδεύουν οι άλλοι… Γι’ αυτό και η αυτοπεποίθηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σχολική επιτυχία.
Υπάρχουν 4 τύποι αυτοπεποίθησης: εμπιστοσύνη στην ευφυΐα μας, στις γνώσεις και τις ικανότητές μας, στην ικανότητά μας να παίρνουμε αποφάσεις, στην ικανότητά μας να ολοκληρώνουμε μία εργασία.
Κάθε παιδί διαθέτει τουλάχιστον έναν από αυτούς τους τύπους αυτοπεποίθησης , πάνω στον οποίο οι γονείς μπορούν να «πατήσουν» για να αναπτύξουν έναν άλλο. Ας δούμε ένα παράδειγμα: ο μαθητής του οποίου η επίδοση δεν είναι ικανοποιητική παρόλο που δουλεύει, είναι πιθανό να πιστεύει στην ευφυΐα του, αλλά να αμφιβάλλει για τις γνώσεις του. Σ’ αυτή την περίπτωση χρειάζεται να βοηθήσουμε το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι αυτό που αμφισβητείται είναι μόνο ο τρόπος που δουλεύει και ποτέ το ίδιο ως άτομο. Στον κάθε γονιό χωριστά έγκειται να εντοπίσει και να ενισχύσει τον τύπο ή τους τύπους αυτοπεποίθησης που δεν έχει/έχουν αναπτυχθεί επαρκώς, προσεγγίζοντας καλοπροαίρετα το παιδί και αφήνοντάς το να τεστάρει και να εξασκήσει αυτόν τον τύπο αυτοπεποίθησης.
Το παιδί σας δείχνει να έχει χάσει το ενδιαφέρον του αν…
… οι μισές από τις ενδείξεις που ακολουθούν εδραιώνονται με το πέρας των πρώτων τριών εβδομάδων φοίτησης στο σχολείο:
Ø Λέει ότι η δασκάλα/ο δάσκαλος δεν το αγαπάει (ή ότι το ίδιο δεν αγαπάει τη δασκάλα/τον δάσκαλο)
Ø Αρνείται να το βοηθήσουν όταν το έχει ανάγκη
Ø Πονάει η κοιλιά του πριν φύγει για το σχολείο και ξεχνάει τα πράγματά του.
Ø Απογοητεύεται από την επίδοσή του.
Ø Πιστεύει ότι δε θα τα καταφέρει και προσπαθεί να καθησυχάσει τον εαυτό του.
Ø Χθες είχε αποστηθίσει το μάθημά του· σήμερα το έχει ξεχάσει.
Ø Δεν του αρέσει να μιλάει για το σχολείο.
Ø Λέει ότι η δασκάλα/ο δάσκαλος φωνάζει πολύ.
Ø Είναι στο δημοτικό και νοσταλγεί το νηπιαγωγείο.
Ø Είναι στην 5η δημοτικού και φοβάται να πάει στην 6η.
Ø Δεν έχει φίλους στο σχολείο.
Anne Lanchon
Πηγή: PSYCHOLOGIES (Σεπτέμβριος 2010)
Μετάφραση: Κυριακή Κάσση
